خبرآنلاين:فارس نوشت: افكارسنجي جديدي كه تحت عنوان «نظر مردم درباره مهريه و مداخله قانون در آن» توسط مركز پژوهش‌هاي مجلس منتشر شده است مويد تغيير نگاهي قابل توجهي از سمت افراد جامعه به مقوله مهريه است.
از پرچالش ترين قضايا هنگام شروع زندگي مشترك يك زوج، رقم و مبلغ هديه‌اي است كه توسط مرد به زن داده مي شود و نام آن «مهريه» است. سالهاي متمادي كشمش بر سر تعداد سكه مهريه كه -مشخص نيست از كي مبنا قرار گرفت- نشان داده كه اصطلاح « مهريه را كي داده و كي گرفته» يكي از غلطترين رايج‌ها در فرهنگ ايراني است.
در سنت و شرع محدوديتي براي ميزان مهريه در نظر گرفته نشده است و اين يكي از بديهي‌ترين حقوق زنان در برابر مسئوليت‌هايي است كه در زندگي مشترك به عهده مي‌گيرند. در روايات آمده است كه بهتر است مرد مهريه را بلافاصله بعد از خطبه عقد و يا در طول زندگي مشترك به همسرش پرداخت كند و اين هميشه بر ضمه مرد است. اما قبول مبالغ گزاف و بدون پشتوانه از سمت مردان و از طرف ديگر تبديل مهريه به ابزاري در دست زنان در دعواهاي خانوادگي، اين پديده را از كاركرد اصلي خود خارج كرده است.
مقالات بيشتر:ناخن كار در پرديس
در سالهاي اخير نوسانات اقتصادي از سمت ديگري مهريه را تحت الشعاع قرار داده است. با وضع قوانين جديد، زندان مهريه براي مردان برداشته و وصول مهريه براي زنان هم سخت‌تر شد تا از مهريه براي حل و فصل دعواهاي خانوادگي استفاده نشود. همين موضوع افكار جامعه را نيز درباره رقم وتعداد سكه مهريه تغيير داده است.
افكارسنجي جديدي كه تحت عنوان «نظر مردم درباره مهريه و مداخله قانون در آن» توسط مركز پژوهش‌هاي مجلس منتشر شده است مويد تغيير نگاهي قابل توجهي از سمت افراد جامعه به مقوله مهريه است. اين افكارسنجي كه در بازه زماني ۳۱ ارديبهشت ماه تا ۴ خردادماه سال ۱۴۰۱ انجام داده است نكات مهمي را براي بررسي اصل و حواشي «مهريه» به دست مي‌دهد كه در ادامه بخشي از آن را بررسي خواهيم كرد.
بيش از ۴۰۰سكه اختلاف بين عقل و فرهنگ
درحالي كه يك مطالعه كه در سال ۱۳۸۹ انجام شده است ميانگين تعداد سكه‌ها كه در عقد زوجين ايراني ثبت مي‌شود را ۴۵۰ سكه مي‌داند، در افكارسنجي مركز پژوهش‌هاي مجلس تعداد مهريه مناسب به صورت ميانگين از طرف افراد شركت‌كننده ۹۴سكه عنوان شده است. موضوعي كه به خوبي نشان مي‌دهد توافق بر سر تعداد سكه مهريه بيش از آنكه جنبه عقلاني داشته باشد و نگاهي از سمت واقعيت به آن باشد، از سمت فرهنگ و آداب و رسوم اشتباه مديريت مي‌شود.
تقسيم ثروت در برابر مهريه
اختلاف بين ميزان سكه‌اي كه در عقد نكاح تعهد مي‌شود و باور مردم به تعداد سكه مناسب، باعث شده تا در افكارسنجي فوق بيش از ۶۳درصد مردم معتقد باشند كه مردان در زمان تعيين مهريه ميزان آن را چندان جدي نمي‌گيرند.
اين درحالي است كه باز هم بيش از نصف شركت‌كنندگان معتقدند تقسيم ثروت و دارايي در آغاز زندگي مشترك بيشتر به نفع زنان است. اين نكته به خصوص بعد از اجرايي شدن بخشنامه‌هايي درباره مهريه در زمان رياست حجت‌الاسلام رئيسي بر قوه قضائيه قوت بيشتري گرفت. در آن بخشنامه‌ها درحالي كه به درستي زنداني شدن مردان براي بدهي مهريه ممنوع شد، دادخواست درخواست مهريه براي زنان وارد مسير بسيار پيچيده و بعضا غيرقابل دسترسي شد. از جمله اينكه مردان راحت تر مي‌توانند تا زمان برگزاري دادگاه مهريه و مشخص شدن حكم قطعي كه ممكن است چندين ماه بعد از ثبت دادخواست مهريه باشد، اموال خود را به نام ديگران بزنند و جرمي متوجه آنان نباشد.
طبق همين افكارسنجي ۷۱درصد مردم معتقدند كه زنان هنگام طلاق براي گرفتن مهريه خود با مشكل مواجه مي‌شوند و ۸۱درصد معتقدند كه قانون بايد به زنان براي گرفتن مهريه كمك كند.
مهريه ابزاري براي حل اختلاف
به نظر مي‌رسد در نگاه مردم كفه حق و حقوق در زندگي مشترك به نفع مردان سنگينتر است. چرا كه در افكارسنجي مركز پژوهش‌هاي مجلس حدود ۷۰درصد از مردم معتقدند كه بخشيدن مهريه در زمان طلاق مي‌تواند به زنان در گرفتن حق نگهداري از فرزندان كمك كند. و بيش از ۷۵درصد از مردم نيز معتقدند كه بخشيدن مهريه مي‌تواند به زنان كمك كند تا راحتتر طلاق بگيرند.
اين نتايج نشان مي‌دهد مهريه بيش از آنكه براي زنان يا خانواده آنان جنبه مالي داشته باشد، به ابزاري براي گرفتن حق و حقوق خود در زمان اختلافات خانوادگي تبديل شده است. يعني ضعف در قوانيني كه بايد در جاي ديگري اصلاح شوند به بحث مهريه كه خود به اندازه كافي غرق در حواشي و پيچيدگي است، كشيده است تا مهريه را پيش از پيش دچار چالش كند.
ماليات مهريه، آري يا نه؟
كمتر از يك ماه پيش در خبري از مجلس شوراي اسلامي اعلام شد كه قرار است به مهريه ماليات تعلق بگيرد. نمايندگاني كه به دنبال تصويب اين طرح هستند به رسانه‌ها گفتند كه اگر مهريه بالا باشد، هنگام ثبت عقدنامه، از مهريه ماليات گرفته مي‌شود.
بر اساس اين قانون، تا ۱۴ سكه معاف از حق ثبت يا همان ماليات است. افرادي كه مهريه آنان ۱۵ تا ۱۰۰ سكه است، ۱٫۱ درصد ماليات بايد پرداخت كنند. يعني افرادي كه ۱۵ تا ۱۰۰ سكه مهر مي‌كنند بايد يك سكه را به‌عنوان ماليات به دولت بدهند.
افرادي كه مهريه آنها بين ۱۰۰ تا ۲۰۰ سكه است مشمول ماليات دو درصدي مي‌شوند كه معادل حدود ۲ سكه است. اگر مهريه فردي بالاي ۲۰۰ سكه باشد، بايد ۱۵ درصد ماليات پرداخت كند كه معادل ۳۰ سكه مي‌شود!
نكته قابل توجه اين است كه اين ماليات در زمان ثبت عقدنامه و در محضر از افراد دريافت مي‌شود و زوجين بايد اين مبلغ را به حساب دولت بريزند تا بتوانند سند ازدواج خود را بگيرند.
در افكارسنجي مركز پژوهش‌هاي مجلي پيرامون مهريه اين درباره اين موضوع نيز نظرسنجي شده است. جالب است كه تنها حدود۲۲مردم به ماليات بر مهريه معتقدند و ۲۶درصد هم مي‌خواهند كه دولت هيچ اقدامي در اين زمينه انجام ندهد. اگرچه حدود ۴۰درصد مردم تعيين سقف قانوني براي مهريه را كار درستي مي‌دانند.
مهريه نياز به اصلاح فرهنگي دارد
تفاوت عملكرد جامعه درباره مهريه و عقيده مردم در نظرسنجي‌ها و پژوهش‌ها بيانگر اين موضوع است كه حل حواشي موضوع مهريه و پديده‌هاي جانبي آن مثل زندان مهريه، فرار از دين، دادخواست صوري مهريه و... در كنار قانونگذاري موضوعي فرهنگي است. به نظر مي‌رسد مردم پذيرفته‌اند كه در شرايط اقتصادي فعلي تعيين مهريه با تعداد سكه بالا چندان منطقي به نظر نمي‌رسد، اما فرهنگ مهريه بالا كه ضامن خوشبختي دانسته مي‌شود، اين تصور كه مهريه هيچوقت قرار نيست پرداخت بشود، چشم و هم‍چشمي‌هايي كه عدد مهريه را مهم و حياتي تصور مي‌كند و همچنين تعارض منافع قانوني در عقد ازدواج كه باعث مي‌شود مهريه به پديده‌اي براي گرفتن امتياز گرفتن زوجين از يكديگر تبديل بشود، مواردي است كه رفع آنها نياز به يك جهاد فرهنگي دارد.
مقالات ديگر:پخش لوازم پرده